Toelichting reserves en voorzieningen

Algemeen

Ter toelichting op het totaaloverzicht wordt per reserve en voorziening aangegeven: het doel waarvoor deze is ingesteld, de wijze van voeding en waaraan de reserve en/of voorziening wordt besteed. De specifieke mutaties in 2020 zijn toegelicht in het onderdeel financiële toelichting per programma.

algemene reserve

De algemene reserve is het vrij besteedbare eigen vermogen van de gemeente. Deze reserve heeft als belangrijkste functie het vormen van een buffer voor financiële tegenvallers. Tekorten en overschotten op de jaarrekening komen ten laste respectievelijk ten gunste van de algemene reserve.

De gewenste omvang van de algemene reserve is door de raad bepaald op minimaal € 15 miljoen of zoveel hoger als er weerstandsvermogen nodig is. In de paragraaf weerstandsvermogen is aangegeven dat de actuele inschatting van het benodigde weerstandsvermogen €16,4 miljoen is. In het coalitieakkoord 'Samen bouwen aan de stad' is aangegeven dat in de periode 2018-2022 een begin wordt gemaakt met het verminderen van de schuldenlast. Dit komt in deze begroting tot uitdrukking door een groei van de algemene reserve. De algemene reserve ontwikkelt zich naar ruim € 23,3 miljoen ultimo 2023.

Egalisatiereserve

Deze reserves worden gebruikt om schommelingen in de tijd en in de uitvoering in de resultaten voor specifieke onderdelen te egaliseren. Egalisatiereserves worden expliciet door de raad ingesteld en de onttrekkingen en dotaties worden vanuit de resultaten voorgesteld. De egalisatiereserves zijn ingesteld om een overschot op een bepaalde heffing te voorkomen als uitgaven en investeringen vertraging oplopen. De egalisatiereserves zijn niet aan een termijn gekoppeld.

Programma 6 Beheer openbare ruimte

Egalisatiereserve begraafrechten

Doel en voeding: Doel van deze reserve is het egaliseren van inkomsten uit meerjarig afgekochte grafrechten om jaarlijks een evenredig deel van de afkooptermijn te laten vrijvallen voor het beheer van, en onderhoud aan, de begraafplaatsen. Het saldo van de reserve komt overeen met alle op dit moment geregistreerde afkooptermijnen, tegen actueel prijspeil.

bestemmingsreserves

Voor bestemmingsreserves geldt dat deze worden ingesteld voor één specifiek doel binnen een vastgesteld termijn.

Programma 2 Samenleving

Reserve af te stoten panden onderwijshuisvesting

Doel en voeding: Deze reserve wordt aangewend als de boekwaarde op de her te ontwikkelen locaties niet terugverdiend kan worden. De voorgenomen afboeking heeft betrekking op een zevental onderwijslocaties en is als resultaatbestemming ingesteld bij de jaarrekening 2011 (besluitnummer 1037563). Voor nu komen er nog een tweetal onderwijslocaties in aanmerking: Mercuriusweg 2 en Torenmolen. Deze onttrekkingen staan gepland voor 2020 en 2021 en vindt plaats op het moment dat er een concreet voorstel aanwezig is bij een leegkomende onderwijslocatie die wordt herbestemd of gesloopt.

Reserve gemeentelijke middelen Participatie

Doel en voeding: Doel van deze reserve is het gefaseerd kunnen aanpassen van geplande uitgaven als gevolg van de grote daling van de rijksbijdrage participatie vanaf 2010. Hiermee voorkomen we dat het programma voor participatie direct moesten aanpassen of deels stoppen. De reserve is ingesteld in de derde bestuursrapportage 2009 (besluitnummer 09-135).

Reserve transitie 3D

Doel en voeding:De reserve is bedoeld om potentiële risico’s binnen de drie decentralisaties op te vangen. Bij de bestemming van het rekeningresultaat 2015 (besluitnummer 1325339) is besloten deze bestemmingsreserve in te stellen. De reserve is via resultaatbestemming 2015 met € 750.000 gevoed met de onderbesteding op de door de rijk overgedragen middelen voor de uitvoering van de nieuwe taken. Conform de nota reserve en voorzieningen blijft deze reserve gehandhaafd, maar zal het plafond van € 5 miljoen voor beide reserves 3D worden losgelaten. Voor het restant zijn nog geen bestedingen gepland.

Reserve risico's 3D

Doel en voeding: De reserve is bedoeld voor extra ondersteuning en inzet voor de transitie en transformatie in het sociale domein. Bij de bestemming van het rekeningresultaat 2015 (besluitnummer 1325539) is besloten deze nieuwe bestemmingsreserve in te stellen. De reserve wordt gevoed met de onderbesteding op de door de rijk overgedragen middelen voor de uitvoering van de nieuwe taken. Conform de nota reserve en voorzieningen blijft deze reserve gehandhaafd, maar zal het plafond van € 5 miljoen voor beide reserves 3D worden losgelaten. Voor het restant zijn nog geen bestedingen gepland.

Programma 3 Wonen

Reserve Woonvisie

Doel en voeding: De reserve Woonvisie is bedoeld voor investeringen in de volkshuisvesting en is gekoppeld aan het gelijknamige beleidsplan dat in 2012 door de raad is vastgesteld. In 2017 heeft de raad besloten (nummer 1361700) om de geactualiseerde Woonvisie 2017 als dekking aan te wijzen voor aanvullende instrumenten in het kader van de woonvisie (o.a. tijdelijke woningen).

Reserve woningbouwprogrammering

Doel en voeding: De reserve woningbouwprogrammering ligt voor aan de raad om in te stemmen om de gelden sociale huur voor een totaal van € 2,5 miljoen uit de begroting 2019 als budget weg te halen. Om redenen van de financiële positie van de gemeente is naar mogelijkheden gezocht of deze middelen ook kunnen worden terugverdiend op de ontwikkelingen die elders in de stad plaats vinden. Het antwoord is dat er op dit moment zodanig veel ontwikkelingen in de stad zijn dat door middel van doorberekening kosten aan leges en anterieure overeenkomsten, grondverkopen en afdrachten sociale huur (nota GKP) het mogelijk moet zijn om die € 2,5 miljoen niet te voeden uit de begrotingsruimte maar uit extra inkomsten ruimtelijke ontwikkelingen. De begrotingsruimte is hierdoor voor de jaren 2020/2021/2022 verbeterd met € 2 miljoen en uit de algemene reserve is nu in 2020 € 2 miljoen onttrokken en toegevoegd aan de de reserve woningbouwprogrammering. Het restant budget van 2019 zal middels resultaatbestemming 2019 ook hieraan worden toegevoegd. De verwachting is dat in de jaren 2020, 2021 en 2022 uit de genoemde dekkingsbronnen weer € 2 miljoen toegevoegd aan de algemene reserve. In de p&c cyclus zal worden gemonitord dat deze toevoeging van extra baten ruimtelijke ontwikkeling ook daadwerkelijk worden gerealiseerd.

Programma 5 Bereikbaarheid

Reserve Parkeren

Doel en voeding: In 2019 heeft de raad besloten (nummer 1472099) om de jaarlijkse positieve resultaten van de parkeermaatregelen toe te reserveren in een in te stellen bestemmingsreserve parkeren voor de dekking van de kapitaallasten van de te bouwen parkeergarage. De overige ruimte wordt gereserveerd voor maatregelen die voortvloeien uit de monitoring van de voorgestelde besluiten en andere parkeermaatregelen.

Programma 7 Ruimtelijke ordening

Bestemmingsreserve gronden

Doel en voeding: De bestemmingsreserve gronden is ingesteld voor het faciliteren van (nieuwe) ruimtelijke ontwikkelingen of daarmee samenhangende verkenningen. In die context dekt de reserve ook de plankosten bij zowel actief als faciliterend grondbeleid, wanneer we deze uitgaven niet kunnen terugverdienen middels verkoop of kostenverhaal.

Programma 9 Economie

Bestemmingsreserve regionaal samenwerkingsverband Zaanstreek-Waterland

Doel en voeding: In 2017 is in verband met de opheffing van de SRA € 431.000 terugontvangen (zie 2e turap 2017). Van deze terugontvangst is regionaal afgesproken dat deze middelen zullen worden besteed aan diverse initiatieven in Zaanstreek-Waterland. Ten laste van dit budget is door de Raad besloten € 80.000 ter beschikking te stellen voor de uitvoering economische visie Zaanstreek-Waterland. Het restant, € 351.000, is conform raadsbesluit (nummer 1417262)gedoteerd aan reserve Regionaal samenwerkingsverband Zaanstreek-Waterland. Er zijn nog geen bestedingen geraamd.

voorzieningen

Programma 2 Samenleving

Het gaat hier om de onderhoudsvoorziening/vervangingsinventaris De Purmaryn.

Programma 4 Milieu

Het gaat hier om de voorziening afvalstoffenheffing. Dit betreft door derden beklemde gelden ter egalisatie van het tarief.

Programma 5 Bereikbaarheid

Het gaat hier om de onderhoudsvoorziening DRIS (Dynamische Reizigers Informatie Systeem) om dit systeem up-to-date te houden na invoering.

Programma 6 Beheer openbare ruimte

Het gaat hier om de voorziening gemeentelijke watertaken. Dit betreft door derden beklemd voor het opvangen van fluctuaties in de tarieven voor rioolrecht en/of vervanging riolering.

Programma 7 Ruimtelijke ordening

De onder programma 7 opgenomen voorziening is een onderhoudsvoorziening. Het gaat hierbij om planmatig onderhoud van gemeentelijke gebouwen. De jaarlijkse dotaties aan deze voorzieningen worden elk jaar aangewend voor de onderhoudskosten van de panden, die gebaseerd zijn op de meerjarige technische onderhoudsplanningen. Daarnaast zijn er een tweetal voorzieningen als bijdrage o.b.v. de nota Prof en complex Weidevenne I.

Programma 8 Veiligheid

Het gaat hier om de voorziening groot onderhoud brandweerkazerne.

Programma 10 Bestuur en concern

De onder programma 10 opgenomen voorzieningen zijn de voorziening wachtgeldverplichting bestuurders, de onderhoudsvoorziening voor het streekarchief Waterland en de voorziening inzake de civiele procedure ITD Real Estate BV.

Overig

In de raad van september 2019 (besluit 1482547 d.d. 26-09-2019) zijn er een drietal voorzieningen ingesteld om de bedragen die van particuliere investeerders worden ontvangen, bijdragen zijn voor concrete investeringen. Dit is geen vrij geld. Deze bijdragen worden gestort in de drie voorzieningen:

• de voorziening kostenverhaal Mobiliteit & Groen;
• de voorziening kostenverhaal Sociale Woningbouw;
• de voorziening kostenverhaal Parkeervoorzieningen Centrumgebied.

De aanwending zal plaatsvinden zodra de geaccordeerde investeringen worden gepleegd (infrastructuur uit de lijst mobiliteit & groen of parkeervoorzieningen in het Centrumgebied of compenserende sociale woningbouw).